Magnit birikdirmeler, bir aýlanýan agzadan beýlekisine tork, güýç ýa-da hereket geçirmek üçin magnit meýdanyny ulanýan aragatnaşyk däl birikmelerdir. Geçiriş hiç hili fiziki baglanyşyksyz magnit däl gap-gaç barýerinden amala aşyrylýar. Jübütler magnit bilen oturdylan jübüt disklere ýa-da rotorlara garşy.
Magnit birikdirmäniň ulanylmagy Nikola Teslanyň XIX asyryň ahyrynda geçirilen üstünlikli synaglaryndan başlaýar. Tesla ýakyn ýerdäki rezonansly induktiw birikdirmäni ulanyp simsiz yşyklandyrdy. Şotlandiýaly fizik we inerener Sir Alfred Ewing 20-nji asyryň başynda magnit induksiýa teoriýasyny hasam ösdürdi. Bu bolsa magnit birikdirmesini ulanyp birnäçe tehnologiýanyň ösmegine sebäp boldy. Örän takyk we has ygtybarly işlemegi talap edýän programmalarda magnit birikdirmeler soňky ýarym asyrda bolup geçdi. Ösen önümçilik prosesleriniň kämillik we seýrek ýer magnit materiallarynyň elýeterliligi muny mümkin edýär.
Magnit birikdirmeleriň hemmesi birmeňzeş magnit häsiýetlerini we esasy mehaniki güýçleri ulanýan bolsa, dizaýn bilen tapawutlanýan iki görnüş bar.
Iki esasy görnüş:
- Magnitleriň bir bölegi bilen ýerleşdirilen iki sany ýüzbe-ýüz disk ýarym şekilli disk görnüşli birikdirmeler, tork bir diskden beýlekisine boşlugyň üstünden geçirilýär.
- Hemişelik magnit birikdirmeleri, koaksial birikmeler we rotor birikdirmeler ýaly sinhron görnüşli birikdirmeler, içerki rotoryň daşarky rotoryň içinde höwürtgeleýän we hemişelik magnitler bir rotordan beýlekisine tork geçirýär。
Iki esasy görnüşden başga-da, magnit birikdirmeler sferik, eksantrik, spiral we çyzykly däl dizaýnlary öz içine alýar. Bu magnit birikdirme alternatiwalary, biologiýa, himiýa, kwant mehanikasy we gidrawlika üçin ýörite ulanylýan tork we titremäni ulanmaga kömek edýär.
Iň ýönekeý söz bilen aýdylanda, magnit birikmeleri ters magnit polýuslarynyň özüne çekýän esasy düşünjesini ulanyp işleýär. Magnitleriň çekilmegi, torky bir magnitlenen merkezden beýlekisine geçirýär (birikdirmäniň hereketlendiriji agzasyndan hereketlendiriji agzasyna). Tork bir zady aýlaýan güýji suratlandyrýar. Daşarky burç tizligi bir magnit merkezine ulanylýandygy sebäpli, beýlekisini magnit görnüşinde boşluklaryň arasynda ýa-da bölüji diwar ýaly magnit däl gap barýeriniň üsti bilen herekete getirýär.
Bu amaldan emele gelen torkyň mukdary aşakdaky ýaly üýtgeýjiler bilen kesgitlenýär:
- Iş temperaturasy
- Gaýtadan işlemegiň daşky gurşawy
-Magnit polýarizasiýa
- Polýus jübütleriniň sany
- Boşluk, diametr we beýiklik ýaly polýus jübütleriň ölçegleri
- Jübütleriň degişlilikde burçly ofset
-Jübütleriň çalşygy
Magnitleriň we diskleriň ýa-da rotorlaryň deňleşmegine baglylykda magnit polýarizasiýasy radial, tangensial ýa-da ekseneldir. Tork soňra bir ýa-da birnäçe hereket edýän böleklere geçirilýär.
Magnit birikdirmeler birnäçe tarapdan adaty mehaniki birikmelerden has ýokary hasaplanýar.
Hereket edýän bölekler bilen aragatnaşygyň ýoklugy:
- sürtülmäni peseldýär
- Az ýylylyk öndürýär
- Öndürilen energiýany iň köp ulanýar
Az könelişen we ýyrtylan netijeler
-Ses çykmaýar
-Saglamak zerurlygyny aradan aýyrýar
Mundan başga-da, aýratyn sinhron görnüşler bilen baglanyşykly ýapyk dizaýn, magnit birikmelerini tozana, suwuklyga we posdan goraýan görnüşde öndürmäge mümkinçilik berýär. Enjamlar poslama garşy we aşa iş gurşawyny dolandyrmak üçin işlenip düzülendir. Başga bir peýdasy, potensial täsir howpy bolan ýerlerde ulanmak üçin laýyklygy kesgitleýän magnit bölüniş aýratynlygydyr. Mundan başga-da, magnit birikdirmeleri ulanýan enjamlar, çäkli ýerlerde ýerleşende mehaniki birikdirmelerden has tygşytlydyr. Magnit birikdirmeler synag maksatlary we wagtlaýyn gurnamak üçin meşhur saýlawdyr.
Magnit birikdirmeler, ýer ýüzündäki köp sanly programmalar üçin ýokary täsirli we täsirli:
-Robotika
-Himiýa in engineeringenerligi
- Lukmançylyk gurallary
- Maşyn gurmak
- Iýmit gaýtadan işlemek
-Rotary maşynlar
Häzirki wagtda magnit birikdirmeler suwa çümdürilende täsirliligi üçin ýokary baha berilýär. Suwuk nasoslaryň we perişan ulgamlarynyň içinde magnit däl päsgelçilikde saklanýan hereketlendirijiler magnit güýjüne hereketlendirijini ýa-da nasosyň böleklerini suwuklyk bilen kontaktda işlemäge mümkinçilik berýär. Motorly jaýda suwuň çozmagy netijesinde ýüze çykan suw şkafynyň näsazlygy, bir topar magnit möhürlenen gapda aýlanmak bilen öňüni alýar.
Suwasty goşundylar:
-Höweslendiriji ulaglar
Akwarium nasoslary
- Uzakdan suwasty ulaglar bilen işleýär
Tehnologiýa kämilleşdigiçe, nasoslarda we fan hereketlendirijilerinde üýtgeýän tizlikli hereketlendirijileriň çalşygy hökmünde magnit birikdirmeler has ýaýbaňlanýar. Uly senagat ulanylyşynyň mysaly, uly ýel turbinalarynyň içindäki hereketlendirijilerdir.
Baglanyş ulgamynda ulanylýan magnitleriň sany, ululygy we görnüşi, şeýle hem öndürilen degişli tork möhüm aýratynlyklardyr.
Beýleki aýratynlyklar:
- Magnit jübütleriň arasynda päsgelçiligiň bolmagy, suwa çümmek üçin enjamy saýlamagy
- Magnit polýarizasiýa
- Hereket edýän bölekleriň momenti magnit bilen geçirilýär
Magnit birikdirmelerde ulanylýan magnitler neodiý demir bor ýa-da samarium kobalt ýaly seýrek toprak materiallaryndan durýar. Magnit jübütleriň arasynda bar bolan päsgelçilikler magnit däl materiallardan ýasalýar. Magnitleri özüne çekmeýän materiallara poslamaýan polatdan, titandan, plastmassadan, aýnadan we süýümli aýnadan mysal bolup biler. Magnit birikdirmeleriň iki tarapyna birikdirilen bölekleriň galan bölegi, adaty mehaniki birikdirmeler bilen islendik ulgamda ulanylýanlara meňzeýär.
Dogry magnit birikdirmesi, göz öňünde tutulan iş üçin kesgitlenen zerur tork derejesine laýyk gelmelidir. Geçmişde magnitleriň güýji çäklendiriji faktordy. Şeýle-de bolsa, seýrek ýer toprak magnitleriniň tapylmagy we elýeterliligi, magnit birikmeleriniň çalt ösýän mümkinçilikleri.
Ikinji pikir, birikdirijileriň bölekleýin ýa-da dolulygyna suwa ýa-da suwuklygyň beýleki görnüşlerine çümmeginiň zerurlygy. Magnit birikdirme öndürijileri özboluşly we konsentrirlenen zerurlyklar üçin özleşdiriş hyzmatlaryny edýärler.
